Cappuccino Books με τη Φαίη Μαγκούτη

 

Καλημέρα! Σήμερα έχουμε μια καλεσμένη στο blog από το «αδελφάκι» της μετάφρασης. Τι εννοώ; Η Φαίη εκτός από μεταφράστρια είναι και διερμηνέας και θα μας εξηγήσει σε τι μοιάζουν και σε τι διαφέρουν τα επαγγέλματα του διερμηνέα και του μεταφραστή πίνοντας ένα διπλό cappuccino από το taf:)

 

Φαίη καλώς ήρθες!

Τι είναι διερμηνεία και τι σημαίνει για σένα;

Διερμηνεία είναι η ταυτόχρονη ή διαδοχική απόδοση του προφορικού λόγου από μία γλώσσα σε μία άλλη. Αυτό είναι το εύκολο κομμάτι της ερώτησης. Τι σημαίνει για μένα…Είναι ο ωραιότερος τρόπος που μπορώ να φανταστώ για να βιοπορίζεται κάποιος. Σημαίνει συνεχείς εναλλαγές, καινούριοι άνθρωποι, άλλες θεματικές, συνεχές διάβασμα, ταξίδια, σημαίνει πρόσβαση σε μέρη που δε θα είχα τη δυνατότητα να πάω αν δεν έκανα αυτή τη δουλειά, σημαίνει αδρεναλίνη, σημαίνει συντροφικότητα, γιατί στην καμπίνα δεν είσαι ποτέ μόνος, αλλά κάποιες φορές σημαίνει φυσικά και άγχος, κούραση σωματική και πνευματική αλλά ποτέ μα ποτέ βαρεμάρα.

Τι έμαθα στην πρώτη μου δουλειά

Στην πρώτη μου δουλειά, μόλις είχα τελειώσει το μεταπτυχιακό μου, είχα μια συνάδελφο που την έλεγαν Όλγα. Δεν έχει σημασία το επίθετο ή η ηλικία της αλλά ήταν ένας από τους πιο υπέροχους ανθρώπους που έχω γνωρίσει ποτέ και σήμερα παίρνω αφορμή από εκείνη για να μιλήσω για την καλοσύνη των ανθρώπων που δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν από σένα.

Work in Translation Basic Tools #1

Μετάφραση 101 – Tα εργαλεία

 

#1 Ο Χώρος

Ένα από τα πιο βασικά πράγματα για έναν επαγγελματία μεταφραστή είναι ο χώρος στον οποίο δουλεύει. Η μετάφραση είναι μια πολύ μοναχική δουλειά καθώς χρειάζεται πολλή συγκέντρωση και ακόμα περισσότερη έμπνευση, είτε μεταφράζει κανείς εγχειρίδια χρήσης των τελευταίων τεχνολογικών συσκευών, νομικά έγγραφα είτε τις επίπονα διαλεγμένες λέξεις ενός λογοτεχνικού κειμένου. Γι’ αυτό η στιγμή που θα ακουμπήσεις τον καφέ σου στο γραφείο και θα αρχίσεις να δουλεύεις είναι η στιγμή που ορίζει όλο το mood της παραγωγικότητας -ή μη- της ημέρας σου.

 

Τόσες ώρεςπου περνάμε στο γραφείο (είτε γραφείο σπιτιού είτε έξω) ανά διαστήματα ο χώρος μας χρειάζεται ανανέωση και μπορούμε ακόμα και με μικρό budget να φτιάξουμε ένα τέλειο γραφείο για μεταφραστές. 

#2 Ο εξοπλισμός

• Επενδύστε σε ένα καλό υπολογιστή, σταθερό ή φορητό (εγώ πάντα προτιμούσα φορητό γιατί μπορείς ανά πάσα στιγμή να τον διπλώσεις (sorry darling) να τον πάρεις αγκαλιά και να πάτε σε ένα ωραίο δροσερό καφέ να δουλέψετε εκεί για μερικές ώρες. Μην ξεχάσετε το back up – ένας καλός σκληρός δίσκος είναι εκ των ων ουκ άνευ.
• Επενδύστε επίσης σε έναν καλό εκτυπωτή! Είναι ωραίο να μπορείς να τυπώσεις στο γραφείο ό,τι χρειάζεσαι χωρίς να τρέχεις σε τυπογραφεία (μιλάω για τα βασικά βέβαια, για επαγ. κάρτες κλπ χρειάζεσαι οπωσδήποτε επαγγελματία). Και χρειάζεστε ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ σαρωτή! Πιο πολύ από φαξ.
• Μετά είναι όλα τα άλλα υπέροχα παραφερνάλια, χαρτάκια, στυλουδάκια, μαρκαδοράκια, που κάνουν τη δουλειά λίγο πιο ανάλαφρη 😉 Εγώ αγαπώ ότι έχει σχέση με χαρτικά! 

#3 Τα εργαλεία 

CΑΤ Tools or Computer Aided Translation

Για κάποιον που ασχολείται περισσότερο με τη λογοτεχνική μετάφραση δε βοηθάνε καθόλου τα εργαλεία μεταφραστικής μνήμης (εκτός ίσως από τη δημιουργία γλωσσαρίου για τις μεταφράσεις) αλλά όσοι δουλεύουν με τεχνικά κείμενα ορκίζονται σε αυτά – με το Trados να κυριαρχεί. Στην Ελλάδα η σχολή metaφραση προσφέρει πολλά σεμινάρια εκμάθησης και καλές τιμές για την απόκτηση του προγράμματος σε περιστάσεις όπως συνέδρια κλπ.

Λεξικά και γλωσσάρια – υπάρχουν άφθονα online σε εξειδικευμένα μεταφραστικά site όπως το translatum.gr, proz.com, lexilogia.gr  και πολλά πολλά άλλα ενώ είναι απαραίτητο και ένα (τουλάχιστον) καλό λεξικό για κάθε τομέα εξειδίκευσης (νομικό, οικονομικό κλπ) και ένα λεξικό συνωνύμων ή thesaurus για τη λογοτεχνία.

#4 Ένας καλός λογιστής

Όσο απλά και αν φαίνονται τα λογιστικά μιας μικρής ατομικής επιχείρησης, δε θα είστε ποτέ τόσο ενημερωμένοι όσο οι καλοί λογιστές και με τους φόρους και τις ρυθμίσεις που βγαίνουν κάθε μέρα καλύτερα να είστε ήσυχοι και να αναθέσετε τη φορολογική σας δήλωση σε έναν επαγγελματία. Αυτή/αυτός ίσως μπορεί να σας προτείνει επίσης έναν τρόπο να τηρείτε τα βιβλία σας ή τα έσοδα/έξοδά σας και να ξεχωρίζετε τα προσωπικά έξοδα από τα έξοδα του γραφείου (πιστέψτε με είναι πολύ πιο δύσκολο από ό,τι ακούγεται 😉 )

#5 Συνεργάτες

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα για ένα μεταφραστή. Το έχουμε ξαναπεί πολλές φορές πόσο μοναχικό μπορεί να είναι το επάγγελμά μας και οι καλές σχέσεις συνεργασίας βοηθάνε πάρα πολύ να μειωθούν τα μειονεκτήματα αυτής της απομόνωσης. Από ένα μέντορα, μέχρι τους εξωτερικούς συνεργάτες αν έχετε γραφείο και από τον υπεύθυνο του εκδοτικού με τον οποίο συνεργάζεστε, οι καλές επαγγελματικές σχέσεις είναι το κλειδί για την επιτυχία στο επάγγελμά μας. Οποιαδήποτε αναποδιά, εκκρεμότητα, καθυστέρηση μπορεί να επιλυθεί πολύ ευκολότερα όταν έχετε επιλέξει σωστούς συνεργάτες και έχετε καλλιεργήσει μαζί τους σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης.

 

Αυτά είναι λίγα μόνο από τα (πολύ) βασικά πράγματα για ένα μεταφραστή. Αν σας ενδιαφέρει, θα δούμε σε άλλη ανάρτηση κάποια ίσως πιο ουσιαστικά όπως η επαγγελματική εκπαίδευση, η επιμόρφωση και η εξειδίκευση. 

Αυτή είναι μια λεπτομέρεια από το δικό μου home office 🙂 Γραφομηχανή, βαλιτσάκι με στιλό, μαρκαδόρους washi tape, φωτογραφίες και κάρτες. Εσείς τι έχετε πάντα στο γραφείο σας όταν δουλεύετε, διαβάζετε ή σερφάρετε;

 

 

Γραφείο για μεταφραστές (και όχι μόνο)

Είναι γνωστό ότι η μετάφραση είναι μοναχικό επάγγελμα και πως πολλές φορές αναγκάζεσαι να μένεις πολλές ώρες στον ίδιο χώρο με μόνη συντροφιά την οθόνη του υπολογιστή και τα βιβλία σου. Επειδή αυτή η ρουτίνα μπορεί όχι μόνο να μας κουράσει αλλά και να μας πνίξει τη (μεταφραστική) έμπνευση νομίζω ότι το γραφείο ενος μεταφραστή χρειάζεται εκτός από detox και μια γενικότερη ανανέωση, μια διέξοδο για το μυαλό όταν σηκώνει το βλέμμα από την οθόνη 🙂

Βρήκα λοιπόν μερικές ιδέες που ταιριάζουν τέλεια σε μεταφραστικό γραφείο είτε έξω είτε στο σπίτι 🙂 Πώς κάνουμε spring cleaning στο σπίτι μας; Κάτι τέτοιο! 🙂

1. Διακόσμηση με χάρτες:
   

   

   

   

   
2. Διακόσμηση με, τι άλλο, λέξεις 🙂
   

   

   
3. Ταξίδι σε άλλες ζώνες ώρας
   

   

   
4. Διακόσμηση με βιβλία
   

   

   
5. Νέα αγαπημένη τάση: υδρόγειος σφαίρα
   

   

   
6. Διακόσμηση με πόστερ από τις χώρες που αγαπάτε ή τις γλώσσες που μιλάτε 😉
   

   

   

   

   

   

   

   7. Printables σχετικά με τον καφέ (για coffee addicts)

   

   

   

   

   Αν μπορούσα να τα κάνω όλα αυτά βέβαια το γραφείο μου θα ήταν η όαση του Pinterest 🙂 θα διαλέξω ένα δύο και θα τα κάνω όμως γιατί η έμπνευση δεν μπορεί να περιμένει 😛  Προς το παρόν έχω ήδη την ταπετσαρία με βιβλία και μερικά printables που μου αρέσουν!

   

   

Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση σε όλους!!!!

Το βασανιστήριο του να μεταφράζεις επιδόρπια…

….λίγο πριν το καλοκαίρι είναι ΜΕΓΑΛΟ.

Λαχταριστά παγωτά, σως από εξωτικά φρούτα, αρώματα και γεύσεις που σε κάνουν να ονειρεύεσαι τεράστιες πιατέλες με μους, τούρτες, gaspazzo φρούτων του δάσους και καραμελωμένα μιλφέιγ.

Βέβαια η μετάφρασή τους όπως γενικά η μετάφραση Menu έχει ιδιαίτερες δυσκολίες. Πώς θα μεταφράσεις ας πούμε τα παραδοσιακά γλυκά όπως Μπακλαβάς, Κανταΐφι, Γαλακτομπούρεκο χωρίς να βάζεις συνεχώς παρενθέσεις και επεξηγήσεις;

Ή πώς θα δεχθεί ελληνικό εστιατόριο να βάλει στον κατάλογό του το Λουκούμι ως Turkish Delight παρόλο που έτσι είναι γνωστό στο εξωτερικό;

Τα παραδοσιακά μενού είναι δύσκολο να μεταφραστούν στις ξένες γλώσσες ενώ τα πιο gourmet είναι δύσκολο να αποδοθούν στα ελληνικά. 

Ο μεταφραστής πρέπει να υποθέσει πολλά για τις γνώσεις του κοινού του και για να το κάνει αυτό πρέπει να μελετήσει καλά το πελατολόγιο του εστιατορίου ή ξενοδοχείου που του έχει αναθέσει τη δουλειά. Ο μέσος τουρίστας σε ελληνικό εστιατόριο μπορεί να ξέρει το τζατζίκι, ξέρει όμως την κοπανιστή; Ξέρει τα κεφτεδάκια, αλλά τι γίνεται με τα (ροδίτικα) πιταρούδια; Και πόσοι άραγε ξέρουν με την πρώτη ματιά τι είναι το κουλί φράουλας στο παγωτό τους και θα το παραγγείλουν χωρίς να διστάσουν;

Παραδοσιακά μενού:

• Η πρώτη δυσκολία έγκειται στην απόδοση των παραδοσιακών πιάτων με έναν όρο όσο πιο περιεκτικό αλλά κατανοητό γίνεται χωρίς να πλατειάζει και χωρίς να χρησιμοποιεί συνεχώς παρενθέσεις και επεξηγήσεις.
• Δευτερον, πρέπει επίσης ο μεταφραστής να κρατήσει ένα τοπικό χρώμα στο μενού, να διατηρήσει τα παραδοσιακά πιάτα της περιοχής ή της χώρας, αυτά που της δίνουν το χαρακτήρα της και για τα οποία είναι (πολύ ή λίγο) γνωστή. Π.χ. Μαγειρίτσα, κακαβιά, λόπια (παραδοσιακά μαγειρεμένα φασόλια στο φούρνο), καπαμάς κ.ά.
• Τρίτον, κάποια συστατικά, από λαχανικά μέχρι μπαχαρικά και άλλα είδη δεν είναι τόσο γνωστά ή δεν υπάρχουν καν σε όλες τις γλώσσες. Π.χ. Σταμναγκάθι ή η τεράστια ποικιλία ψαριών της Μεσογείου που δεν υπάρχει σε σκανδιναβικές ας πούμε χώρες.
• Επίσης, σχετικό με το παραπάνω, τα είδη με ιδιαίτερο όνομα ή Ονομασίας Προέλευσης π.χ. τυρί Μαστέλο (χρειάζεται να εξηγήσουμε τι τυρί είναι σε κάποιον που δεν ξέρει; ή όχι;) ή Φυστίκι Αιγίνης, Τοματάκι Σαντορίνης, Γαριδάκι Συμιακό. Από τη μία τα ονόματα δεν προσθέτουν κάτι στην κατανόηση του πιάτου από τον ξένο επισκέπτη αλλά από την άλλη αποτελούν διαφορετικό είδος όπως λέμε π.χ Edam vs Gouda, Danish Pastry ή Scottish Shortbread…
• Τέλος: τα γλυκά! Το τσουρέκι δεν είναι ακριβώς μπριός όπως το κουλούρι Θεσσαλονίκης δεν είναι pretzel. Τα κουλουράκια, αχ, αυτά τα κουλουράκια πάντα δυσκολεύομαι να τα αποδώσω 🙂 (Να τα καταβροχθίσω δεν έχω καμία δυσκολία)

Δημιουργικά Menus Εστιατορίων/ξενοδοχείων

• Το πιο σημαντικό σε αυτή την κατηγορία είναι η έρευνα! Υπάρχουν πολλά ιδιαίτερα πιάτα και τεχνικές παρασκευής που δεν είναι ευρέως γνωστά και πρέπει ο μεταφραστής να κατανοήσει ακριβώς το πιάτο και να εντοπίσει αν υπάρχει αντίστοιχο στη γλώσσα του. Εφόσον ο σεφ επέλεξε να το βάλει στον κατάλογο, πρέπει και ο μεταφραστής να το διατηρήσει, όσο δύσκολο και αν είναι; π.χ. Sous-Vide – τεχνική μαγειρέματος σε κενό αέρος:
  

  
• Η λεπτομέρεια! Άλλο το Braise και άλλο το Deglazed! Η κανέλα μπορεί να είναι σκόνη, ξυλάκι ή essence! Και ειδικά στα πιο εξεζητημένα πιάτα κάνει μεγάλη διαφορά αν βάλει κανείς το ένα ή το άλλο.
• Τα διάφορα κοψίματα κρέατος…. Έχω μεταφράσει κάποτε κατάλογο κρεοπωλείου, εκεί να δείτε ταλαιπωρία! Αλλά και στα μενού, μπορεί να έχεις από τα πιο γνωστά όπως Sirloin, L’Entrecôte κλπ μέχρι πιο εξεζητημένα όπως Picanha (a cut of beef popular in Brazil)
• Γλυκά: από Scones και Angel Cakes αν μεταφράζεις από αγγλικά μέχρι Σοκολατένιες υφές με κενέλ από μούς τζιαντούγια αν το μενού πάει προς αγγλικά. Εξίσου δημιουργικά πρέπει να αποδώσεις και τα δύο!

Και Bonus σε όλα αυτά είναι όταν σου ζητάνε να μεταφράσεις τον κατάλογο σε 16 γλώσσες. Φανταστείτε πόσα e-mails πρέπει να ανταλλαχθούν για να γίνει αυτή η συνεννόηση! Α, υπάρχει και το κερασάκι: να κάνεις αυτή τη δουλειά κατά το μεσημέρι, την ώρα της μεγάλης πείνας! Όταν το πιο gourmet πράγμα που έχεις στο γραφείο είναι dried walnuts and traditional Greek dried grape «stafida» 😛

Kali orexi!

Shadowhunters

 

Έχοντας μεταφράσει τα 6 βιβλία της σειράς Θανάσιμα Εργαλεία μπορώ να πω ότι απογοητεύτηκα από την ταινία The Mortal Instruments: City of Bones. Μου φάνηκε πολύ πιο «απλοϊκή» από ό,τι τα βιβλία, που μου άρεσαν πολύ περισσότερο από άλλες σειρές του είδους. Θεωρώ ότι δεν έδωσε βάθος στους χαρακτήρες, που ήταν πολύ πιο σύνθετοι στο βιβλίο, αν και από την άλλη είναι δύσκολο να αποδοθεί ένα μεγάλο βιβλίο σε μια ταινία δράσης και ειδικά όταν είναι το πρώτο μιας εξαλογίας (για να μη μετρήσω και τις Δαιμονικές Μηχανές)… Tην έχετε δει;

Ανυπομονώ παρόλα αυτά να δω την καινούρια  σειρά που βασίζεται στα Θανάσιμα Εργαλεία, το ShadowHunters που κάνει πρεμιέρα μεθαύριο!

To trailer υπόσχεται αρκετή δράση και η πρωταγωνίστρια έχει ενδιαφέρον (λατρεύω να διαβάζω τα hater comments για το casting 😛 και είμαι από αυτούς που δεν τους άρεσε καθόλου ο Τζέις – Μπάουερ) και περιμένω με αγωνία να δω το πρώτο επεισόδιο.

Για τα υπόλοιπα θα περιμένω να ολοκληρωθεί η σειρά γιατί δεν αντέχω να περιμένω να βγαίνει κάθε επεισόδιο ένα ένα, θέλω να τις βλέπω ολοκληρωμένες! Γι’ αυτό και σπάνια βλέπω σειρές 🙂 Συμφωνείτε ή βλέπετε τα επεισόδια όπως προβάλλονται, ένα ένα;

 

 

 

The importance of a day-off!

A tip for translator’s block.

Translators, freelancers, creatives of any art…. We all have felt it. When the deadline is approaching quicker than Khaleesi’s dragons  but your progress is slower than George R.R. Martin’s writing pace of the next GoT book! You really want to give it all and finish the masterpiece you are translating in a few hours, then open a bottle of wine and chill out waiting for the big translation award committee to come knocking on your door with your nomination! OK I might have taken it too far but you really want to reach the finishing line and get.some.rest. But you can’t. Everything is going wrong. You catch a cold, your neighbor calls and wants to talk about cooking, there’s a power cut or you just plainly have-run-out-of-energy! And the bad news is, you can’t do anything about it but slowly drag your sorry self around the house moaning «I have so much to do» without really doing anything!

Do you know what the only solution is?

– Take a day off!

Or just an evening. Even if you think you don’t have the time, just do it. You will be so productive the following morning you will gain the «lost» evening in a few hours. Make sure you don’t spend all time stressing about the job, though -just pretend it doesn’t exist for one afternoon. Do something for yourself, relax, exercise, order take out or go for a drink. You will feel so nice and energized the following morning, you will fall in love with your job again! Trust me, it works!

It works for me even when I really don’t think I can afford losing an entire afternoon (how will I manage to catch up with all those pages?). It really pays as you wake up in the morning fresh, a tiny little bit guilty (just enough so that to not press snooze) and happier than the day before – because you did something for yourself and you do not feel that your job is draining all your energy anymore!

What do you think? Have you tried it? How do you deal with translator’s (or writer’s) block?

 

 

Two for Tuesday

Today I’m sharing some delicious coffee and macarons (a quaint little patisserie shop called Pure has opened in Rhodes and I’m obsessed with their white chocolate and cranberry cookies!)

And a sneak peak from something new that I have been working on with a close friend of mine 🙂 I’m super excited about this project and I hope we will be launching soon!

Can you guess what it is? I’m really looking forward to tell you all about it and hear your feedback as soon as it is ready!!!

Ένα εργαστήριο για τη μετάφραση

Mε αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης αποφασίσαμε ότι δε θέλουμε να παρακολουθούμε τις εκδηλώσεις από μακριά και να ευχόμαστε να ήμασταν εκεί αλλά είπαμε να πάρουμε τα πράγματα στα χέρια μας και να διοργανώσουμε και στη Ρόδο ένα εργαστήριο μετάφρασης – με πολύ μεγάλη χαρά σας το παρουσιάζω:

ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΡΟΔΟΥ

ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΩΝ ΡΟΔΟΥ

Το Διεθνές Κέντρο Συγγραφέων και Μεταφραστών Ρόδου του Δημοτικού Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού Ρόδου, με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Μετάφρασης (30 Σεπτεμβρίου), που συμπίπτει με την εορτή του Αγίου Ιερωνύμου, μεταφραστή της Βίβλου στα λατινικά, σας προσκαλεί στην εκδήλωση-ανοιχτό εργαστήριο που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 3 Οκτωβρίου στις 6.00 μ.μ. στις εγκαταστάσεις του ΔΚΣΜΡ (Αντιπλοιάρχου Λάσκου 10^α), με θέμα:

Μετάφραση, μια άσκηση ισορροπίας σε τεντωμένο σχοινί

Πώς φτάνει στα χέρια μας ένα έργο μιας ξένης λογοτεχνίας; Πώς μεταφέρεται ένας ολόκληρος πολιτισμός από γλώσσα σε γλώσσα;

Ένα εργαστήριο διάρκειας τριών ωρών για τη μετάφραση, που απευθύνεται σε όσους αγαπούν τη λογοτεχνία και ενδιαφέρονται για τους μηχανισμούς πίσω από τη μεταφορά ενός λογοτεχνικού έργου από τη μία γλώσσα στην άλλη. 

Το Εργαστήριο οργανώνουν και συντονίζουν οι:​

– Γεωργία Ζακοπούλου, μεταφράστρια της γαλλικής και ισπανικής λογοτεχνίας

– Φωτεινή Μοσχή, μεταφράστρια της αγγλικής και γερμανικής λογοτεχνίας

Η συμμετοχή στο Εργαστήριο Μετάφρασης είναι δωρεάν.

Για περισσότερες πληροφορίες και για δηλώσεις συμμετοχής μπορείτε να καλείτε στα τηλέφωνα του Κέντρου 2241032510, 2241032520 (ώρες γραφείου).

Μακάρι να μπορούσατε όλοι όσοι διαβάζετε το μπλογκ και ενδιαφέρεστε για τη μετάφραση να ήσασταν εδώ και να τα λέγαμε και από κοντά αλλά ξέρω ότι η Ρόδος είναι λίγο μακριά… 🙂 Όσοι είστε εδώ όμως να πάρετε οπωσδήποτε μέρος, θα είναι μια ωραία ευκαιρία να κάνουμε κάτι διαφορετικό και να έρθουμε λίγο πιο κοντά σ’ αυτή την ωραία άγνωστη, τη μετάφραση 🙂

 

Who is who in publishing – μικρό γλωσσάρι εκδοτικών όρων

Μικρό γλωσσάρι εκδοτικών όρων

Η διαδικασία της έκδοσης ενός βιβλίου μπορεί να ακούγεται αγχωτική, όπως το να βρει κανείς έναν ατζέντη να εκπροσωπήσει το έργο του, αλλά αν το δει σαν μια περιπέτεια, ο εκδοτικός χώρος έχει να προσφέρει πολλά: σασπένς, αγωνία, όμορφες στιγμές και δυνατές συγκινήσεις! Είτε σας ενδιαφέρει να εκδώσετε το έργο σας, είτε αγαπάτε απλώς το βιβλίο από τη στιγμή της σύλληψής του μέχρι τη στιγμή που παίρνει σάρκα και οστά, παρακάτω θα βρείτε μερικούς χρήσιμους όρους που συναντάει κανείς κατά τη διαδικασία της έκδοσης ενός βιβλίου στην Ελλάδα. 

Ατζέντης = υπεύθυνος για τη διαχείριση του έργου ενός συγγραφέα: επιλέγει (ή προτείνει) σε ποιους θα σταλεί το υποψήφιο έργο και όταν βρεθεί εκδότης διαχειρίζεται τα δικαιώματα και τις τιμές του έργου, τις προκαταβολές, γενικά φροντίζει οποιοδήποτε ζήτημα προκύψει μεταξύ του συγγραφέα και του εκδότη. Αναλαμβάνει πολλούς συγγραφείς και συνεργάζεται με πολλούς εκδότες. Είναι απαραίτητος αν θέλετε να εκδώσετε το βιβλίο σας.

Scout = επαγγελματίας εξερευνητής των πιο hot έργων τα οποία θα προωθήσει στους εκδότες με τους οποίους συνεργάζεται. Συνήθως συνεργάζεται με έναν εκδότη σε κάθε χώρα ενώ μπορεί να εξειδικεύεται σε κάποιο συγκεκριμένο είδος π.χ. παιδικό βιβλίο ή science fiction.

Αναγνώστης = δεν είναι και τόσο απλό όσο ακούγεται! Σε κάθε εκδοτικό υπάρχουν επαγγελματίες αναγνώστες που διαβάζουν και αξιολογούν τα χιλιάδες έργα που καταφτάνουν καθημερινά στους υπεύθυνους δικαιωμάτων (βλ. παρακάτω). Συνήθως είναι freelancers που διαβάζουν από το σπίτι τους, εξειδικεύονται σε κάποιο είδος π.χ. ιστορικό μυθιστόρημα και αναπτύσσουν στενή σχέση με τον συνεργάτη τους στον εκδοτικό. Χρειάζεται πολύ καλό ένστικτο (δεν είναι απαραίτητο ότι όσα  αρέσουν στους ίδιους μπορούν να γίνουν best sellers αλλά συνήθως πρέπει να διαθέτουν καλό κριτήριο και διαίσθηση).

Εκδότης = αυτός που θα πει το τελικό ΟΚ για την έκδοση ενός έργου, θα χρηματοδοτήσει την έκδοσή του και θα εντάξει το βιβλίο στον εκδοτικό του οίκο. Οι εκδότες μπορεί να έχουν στενή σχέση με τους συγγραφείς τους ή να ασχολούνται περισσότερο με εμπορικά ζητήματα, ανάλογα με τον εκδοτικό.

Rights Manager = υπεύθυνος δικαιωμάτων ή υπεύθυνος εκδοτικού τμήματος, ρόλος αντίστοιχος με αυτόν του ατζέντη, αλλά από την πλευρά του εκδοτικού οίκου: ζητάει από τους ατζέντες και τους scouts να του στείλουν ενδιαφέροντα βιβλία, συναντάει συγγραφείς, διαπραγματεύεται τα δικαιώματα, επιλέγει εξώφυλλα σε συνεργασία με το δημιουργικό και τον επιμελητή και γενικά αναλαμβάνει την πορεία ενός βιβλίου από την αγορά του από τον ξένο εκδότη (ή το συγγραφέα) μέχρι την άφιξή του στο τυπογραφείο.

Editor = στο εξωτερικό είναι ένας συνδυασμός υπεύθυνου δικαιωμάτων και επιμελητή. Στην Ελλάδα έχουμε 2 ξεχωριστούς ρόλους γι’αυτά. Ο επιμελητής προτείνει βελτιώσεις και διάφορες επιλογές στο συγγραφέα (ανάλογα το βιβλίο, π.χ. μυθιστόρημα vs λεύκωμα φωτογραφιών), επιμελείται εξώφυλλα, ταυτότητα, συντονίζει το δημιουργικό τμήμα και γενικά παρακολουθεί την έκδοση από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα.

Μεταφραστής = αναλαμβάνει την απόδοση του κειμένου στην ελληνική γλώσσα. Απαραίτητη η άψογη γνώση όχι μόνο της γλώσσας αλλά και του πολιτισμού των 2 γλωσσών, πολύ καλό αισθητικό κριτήριο και πολύπλευρη μόρφωση, ικανότητα να επιλύει προβλήματα και να βρίσκει λύσεις σε αδιέξοδα!

Διορθωτής = αναλαμβάνει σε συνεργασία με τον επιμελητή (αν και πολλές φορές είναι το ίδιο πρόσωπο) την τυπογραφική διόρθωση του βιβλίου είτε πρωτότυπο είτε μεταφρασμένο. Απαραίτητη η καλή χρήση της γλώσσας και η πολύπλευρη μόρφωση.

Δημιουργικό = γραφίστες, υπεύθυνοι για το στήσιμο του βιβλίου (από τη γραμματοσειρά ως το εξώφυλλο), τη δημιουργία διαφημιστικού υλικού (π.χ. σελιδοδείκτες) και πολλές φορές τη δημιουργία προϊόντων από την αρχή, όπως π.χ. ημερολόγια. Δουλεύουν συνήθως με πολύ πιεστικές προθεσμίες!

Υπεύθυνος Παραγωγής = ο άνθρωπος για τις «βαριές» δουλειές: αυτός θα πάρει το αρχείο (το cd κάποτε) από τον γραφίστα στο τυπογραφείο, θα φέρει πίσω δοκίμια βιβλίου αλλά και εξωφύλλου τα οποία πρέπει να υπογραφούν από γραφίστα (για χρώματα), επιμελητή, υπεύθυνο δικαιωμάτων και εκδότη και θα τα επιστρέψει στο τυπογραφείο για να ξεκινήσει η εκτύπωση του βιβλίου.

Και κάπως έτσι ένα βιβλίο φτάνει από το μυαλό του συγγραφέα… στο τυπογραφείο!

Έχετε άλλες απορίες για τη λειτουργία του εκδοτικού χώρου; Στείλτε τες στα σχόλια ή με email J θα χαρώ να βοηθήσω όσο μπορώ!

Και αν θέλετε θα γράψω και ένα άρθρο για το τι συμβαίνει μετά την έκδοση ενός βιβλίου, την πορεία του ως το βιβλιοπωλείο και τα χέρια του αναγνώστη!