Μετάφραση – μια άσκηση ισορροπίας σε τεντωμένο σκοινί

Σας είχα υποσχεθεί ότι θα ανεβάσω μια μικρή αναφορά από το εργαστήριο μετάφρασης που  κάναμε στο Κέντρο Λογοτεχνών και Μεταφραστών Ρόδου… και να που ήρθε αυτή η ώρα 🙂

Να σας πω μόνο ότι είχα μεγάλο άγχος γιατί ενώ περιμέναμε το πολύ 10 άτομα (σε ένα μικρό νησί δεν περίμενα ότι το ενδιαφέρον για τη μετάφραση θα ήταν τόσο μεγάλο) όταν μίλησα με τις υπεύθυνες του κέντρου την ημέρα πριν το εργαστήριο μου είπε ότι είχαν δηλώσει συμμετοχή ήδη… 40 άτομα! Καταλαβαίνετε τον πανικό μου!!!

Το υπέροχο κτίριο του κέντρου συγγραφέων και μεταφραστών Ρόδου!

Είχα προετοιμαστεί με αρκετά θεωρητικά στοιχεία τα οποία τελικά λόγω χρόνου και του αριθμού των συμμετεχόντων δε χρειάστηκαν αλλά ίσως σας ενδιαφέρουν:

Aπό το δίλημμα του Κικέρωνα για «ελεύθερη» ή «κατά λέξη» μετάφραση μέχρι τη διάκριση του Jacobson σε ενδογλωσσική, διαγλωσσική και διαμεσική ή διασημειολογική μετάφραση και μια μικρή αναδρομή στην ιστορία της μεταφρασεολογίας: την έννοια της «διαφάνειας» που είσήγε ο Lawrence Venuti στη μεταφραστική ηθική (π.χ. λογοτεχνία και μετάφραση του Ναζισμού, φεμινιστική κριτική) αλλά και τη θεωρία του Σκοπού και της λειτουργίας (Skopos theory) της δεκαετίας του ’70-80 και την ερμηνευτική κίνηση του Steiner ως την ολιστική προσέγγιση της Mary Shnell-Hornby, η μετάφραση από πάρεργο έχει αναδειχθεί πλέον σε επιστήμη που διδάσκεται σε ανώτερα ιδρύματα διεθνώς.

(Εάν θέλετε περισσότερα στοιχεία οι σύνδεσμοι οδηγούν σε κάποια βιβλία της σύγχρονης βιβλιογραφίας για τη μετάφραση αλλά αν θέλετε ακόμα περισσότερα, μπορείτε να μου στείλετε e-mail )

Το εργαστήριο είχε δύο μέρη: στο πρώτο η εξαίρετη συνάδελφος Γεωργία Ζακοπούλου, με την οποία κάναμε μαζί το εργαστήριο μίλησε λίγο για τη μετάφραση σαν τέχνη και το ρόλο του μεταφραστή και στη συνέχεια μας έδωσε ένα κείμενο από το βιβλίο του Juan Marse, Caligrafia de los Suenos στο ισπανικό πρωτότυπο αλλά και σε αγγλική και γαλλική μέτάφραση. Κάναμε ουσιαστικά σύγκριση των μεταφράσεων και μέσα από αυτή συζητήσαμε για τις δυνατότητες της κάθε γλώσσας, τις μεταφραστικές δυσκολίες και πιθανές λύσεις.

Στο δεύτερο μέρος, παρουσιάσαμε ένα μικρό slideshow με διάφορα είδη κειμένων τα οποία μπορεί να αντιμετωπίσει ένας μεταφραστής λογοτεχνίας:

Από ποίηση…

Μέχρι ένα εφηβικό μυθιστόρημα…

ή graphic novel…

Και έπειτα περάσαμε στο δεύτερο κείμενο προς μετάφραση, από αγγλικά αυτή τη φορά. Σε αυτό δεν κάναμε σύγκριση αλλά προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε τα πιο απαιτητικά σημεία του κειμένου και να δώσουμε εφικτές και εμπνευσμένες λύσεις.

Απόσπασμα για μετάφραση:

gRaCeFULLY

SEPTEMBER 5
————————————————————————

Because there are 176 definitions for the word loser on urbandictionary.com.
Don’t Be a Statistic

————————————————————————

Hey bitches!

Ah, the beginning of another school year. And I’m back with all the shit that’s not fit to print…

So while you’ve all been whiling away the summer in Southampton, or on Nantucket or in the South of France, perfecting your tennis game or your pas de deux, or training for your first marathon, or basking in your latest chess championship, I’ve spent the summer keeping track of the back and forth of our dear faculty members. Mr. Zaritski went out to UC Berkeley to teach at a science camp for crazy-smart kids. Word has it the parents had him fired week two because he smelled. Mrs. Pearl took a Latin lover and learned to pole dance in Miami. Kidding. She didn’t actually have a lover, of course. Who would ever want to sleep with her?

Πάντως έχω να πω ότι η μεγαλύτερη επιτυχία του σεμιναρίου ήταν ότι οι συμμετέχοντες ήταν όλοι άτομα με πολύπλευρα ενδιαφέροντα και καλλιεργημένα, που συμμετείχαν ουσιαστικά, με δημιουργικές παρεμβάσεις στη μεταφραστική διαδικασία. Χάρηκα πολύ που τους γνώρισα και χάρη στο μεγάλο ενδιαφέρον που υπήρξε ίσως να γίνει και κάποιο δεύτερο, πιο αναλυτικό εργαστήριο 🙂 Ένας ακόμα λόγος που με κάνει να αγαπώ αυτή τη δουλειά!!!